Anneloes geeft tips en adviezen voor video-instructie

Anneloes de Groot deed onderzoek naar video-instructie. Voor L&D Talents heeft zij hiervoor een tool ontwikkeld. In dit artikel geeft Anneloes haar visie op de effectiviteit van instructievideo's als leerinterventie.

De kracht van video is de combinatie van zowel visuele als auditieve informatie. De impact hiervan is duidelijk sterker dan van het geschreven woord alleen, zoals een leerboek. Video’s zijn zowel klassikaal als individueel te bekijken. In het laatste geval zit de kijker zelf aan het stuur. Hij kan stoppen, herhalen, pauzeren en kijken wanneer hij wil. Onderwijskundig gezien is dat belangrijk omdat dit controle geeft op het eigen leerproces. Dat bevordert het leren. Omdat video heel realistisch kan zijn en dicht bij de werkelijkheid komt, biedt het een goede oplossing voor het aanleren van gedrag in specifieke situaties. Neem bijvoorbeeld leersituaties die zeldzaam of gevaarlijk zijn. Zoals rampoefeningen. Met video zijn realistische situaties na te bootsen waardoor de lerende ervaring kan opdoen met situaties die zich hoogstzelden voordoen. Wat ook sterk is aan video, is dat je de emoties van lerenden hiermee goed kunt aanspreken.

Standaardaanpak
In mijn onderzoek naar video-instructie beschrijf ik hoe video als leermiddel de mogelijkheid biedt om auditieve en visuele informatie consistent aan te bieden. Met video kun je onderwijs tamelijk eenvoudig standaardiseren. Ook is video prima geschikt voor grote doelgroepen. Tegelijkertijd zit hier ook een zwakte. Met instructievideo’s kun je maar moeilijk inspelen op een groep mensen waarvan de voorkennis of de cognitieve capaciteiten verschillen. Andere beperkingen zijn dat instructievideo’s geen mogelijkheid bieden tot sociale interactie. Ook is het weinig effectief om instructie in videovorm aan te bieden als de inhoud regelmatig wijzigt.

Toepassing
Op welke grond kies je voor een bepaalde videovorm? Dat heeft te maken met het leerdoel. Gaat het om het overdragen van procedurele kennis, dan zijn videovoorbeelden het meest geschikt. Gaat het om de overdracht van conceptuele kennis? Dan gebruik je eerder kennisclips. Om te bepalen welke videovorm wenselijk is, is het belangrijk te weten hoe het met de voorkennis zit van de doelgroep. Daarnaast moet je je afvragen of het van belang is om emoties van de lerenden aan te spreken en ervaringen te delen. Hiervoor bieden video-interviews een prima leeroplossing.

Ontwerpen van effectieve intructievideo's
Als eenmaal is bepaald dat een video passend is als leerinterventie, en als de vorm is gekozen, komt het ontwerp van de video aan de orde. Ik noem enkele praktische adviezen uit mijn rapport:

Pas op voor cognitieve overbelasting. Focus op de hoofdboodschap. Waak ervoor dat de kijker overprikkeld raakt. In het ontwerpproces is het de kunst om de hoofdzaken duidelijk op een rij te krijgen en de bijzaken te skippen. Een goed voorbeeld hiervan zijn de animaties die je tegenwoordig vaak ziet. Complexe verhalen die super eenvoudig in getekende animaties worden uitgelegd.

Niet alleen is het belangrijk dat gesproken tekst en beeld op elkaar zijn afgestemd, dat geldt ook voor de tekstregels die in beeld gepresenteerd worden. Gebeurt dat niet simultaan dan is de kans groot dat het werkgeheugen wordt overbelast. De leereffectiviteit neemt dan sterk af. Dat gebeurt ook als je te snel te veel informatie verschaft in de video. Door af en toe korte pauzes in te lassen, krijgen lerenden de tijd om de informatie te verwerken en ruimte te maken voor nieuwe informatie.

Wat de duur van een instructievideo betreft; een maximale lengte van drie minuten is optimaal. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de leereffectiviteit na drie minuten snel daalt. Bij de opbouw van het script en dus de video, is het raadzaam om de informatie in hapklare blokken in te delen. Door te segmenteren verhoog je de leereffectiviteit.

Belangrijk is de manier waarop de lerende in een instructievideo wordt aangesproken. Dat bepaalt de effectiviteit van het leerproces. Het is aangetoond dat de effectiviteit toeneemt als het verhaal verteld wordt vanuit de eerste persoon.

Tot slot nog 3 praktische tips: 

• Film altijd alles twee keer. Mocht een opname mislukken dan hoef je niet nog eens een draaidag in te plannen. Bijkomend voordeel is dat als je alles twee keer filmt, close-up en overview, je achteraf tijdens de montage nog duidelijker de gewenste focus kunt aanbrengen.
• Zoom in op het gezicht van de geïnterviewde om emoties in beeld te brengen. Nogmaals: het aanspreken van emoties biedt een rijke leerervaring.
• Video vraagt om een goede voorbereiding. Zorg ervoor dat alles rondom de opnames goed is geregeld. Neem alle onderdelen van de opnames goed door. Werk met een storyboard/script en een draaiboek. Dan weet je zeker dat je alle onderdelen op de juiste manier in beeld brengt.

Veel succes! Heb je vragen, mail me gerust.