Blogreeks over onderwijs-speelveld: (3) Aan de slag met flexibilisering
L&D experts Maaike Terleth en Anne Voskamp hebben het speelveld van het onderwijs in kaart gebracht en de belangrijkste processen visueel gemaakt. Deze visualisatie vormt een tool om met elkaar het gesprek te gaan over projecten en te nemen stappen. In een blogserie nemen Maaike en Anne je mee in hoe het speelveld tot stand is gekomen, hoe het speelveld in elkaar zit én laten zij aan de hand van een voorbeeld zien hoe je ermee kunt werken. In dit artikel geven zij een voorbeeld van hoe je dit model in kunt zetten.
Lees ook de blog over de aanleiding van het in kaart brengen van het speelveld en het inzicht in de context.
Vertrekpunt
Om te starten met het onderwijsspeelveld, neem je een project of situatie als vertrekpunt waar je helderheid wil over de te nemen stappen. Bespreek in een werksessie met een aantal collega’s de startsituatie. Bijvoorbeeld: “Ik ben gevraagd als onderwijskundig projectleider om een hogeschool breed kader op te stellen voor de flexibilisering van alle opleidingen”.
Gewenste doel
Het is mogelijk om met het speelveld een grove tijdlijn in kaart te brengen, te onderzoeken met welke onderwerpen je rekening moet houden tijdens je project of om te onderzoeken wie welke verantwoordelijkheden heeft. Met elkaar bepaal je het gewenste doel. Waar willen we inzicht in verkrijgen? In dit voorbeeld kiezen we ervoor om te onderzoeken welke onderwerpen relevant zijn om te komen tot een zo passend mogelijk kader ten behoeve van flexibilisering.
Aan de slag!
Nu het vertrekpunt en gewenste doel duidelijk zijn, gaan jullie aan de slag met het onderwijsspeelveld. Bij iedere laag bespreken jullie welke aandachtspunten en thema’s er van toepassing zijn op het vertrekpunt. Dit doen jullie aan de hand van gesprekskaarten. Op deze kaarten zijn vragen opgenomen. Zo komen voor het voorbeeld de volgende vragen naar voren:
Koers onderwijsinstelling:
Hoe sluiten de wensen aan op de strategische agenda?
Deze vraag is van belang omdat het bij tegenstrijdige doelen veel problemen kan opleveren. Een strategische agenda bepaalt namelijk vaak waar je ondersteuning op biedt en wat de systemen gaan kunnen. Hierbij aansluiten vergemakkelijkt een project.
Visie:
Wat is de visie van de organisatie op professionaliseringsbeleid?
Deze vraag is niet altijd van belang, in dit geval wel. Flexibilisering is namelijk een verandering in werken en denken. Daar moeten medewerkers bij begeleid worden. Op het moment dat er geen opleidingsvisie is voor medewerkers en er weinig voor hen is georganiseerd, bemoeilijkt dat het project, of het vergroot juist de scope van het project. In ieder geval moet er dan íets gaan gebeuren.
Is deze visie er wel? Dat is fijn! Dan kan je de mensen die betrokken zijn bij professionalisering bij het project betrekken.
Curriculum:
Wat zijn de ontwerpprincipes waar opleidingen vanuit moeten gaan?
Een curriculum bestaat niet alleen uit een programma en leerdoelen. Het is gestoeld op een visie die uitgewerkt is in ontwerpprincipes. Deze kunnen zowel instellingsbreed geformuleerd zijn, als op academieniveau of opleidingsniveau. In ieder geval vormen ze basisuitgangspunten voor het curriculum en moeten daarom duidelijk zijn voor een flexibiliseringsproject.
Onderwijslogistiek:
Hoe wordt roostering gedaan? Waar moet je rekening mee houden?
Vooral in het geval van onderwijsflexibilisering is het belangrijk het roosterproces in beeld te hebben. Dit proces is namelijk complex en tijdsintensief. In het geval van flexibilisering is de kans groot dat je het proces sterk moet aanpassen. Als modules bijvoorbeeld vaker aangeboden worden moet de docent vaker beschikbaar zijn in het rooster en lokalen moeten beschikbaar zijn. Maar ook plannen de roosteraars in dit geval pas als de inschrijvingen op modules bekend zijn. Roosteraars hebben dan vaak minder tijd, of moeten veel aanpassingen doen. Vandaar dat het goed is dit proces en de mogelijke aanpassingen in beeld te hebben.
Het doorlopen van de gesprekskaartjes op iedere laag, biedt inzichten in welke onderwerpen raken aan het flexibiliseringsvraagstuk en op welke lagen in het speelveld het welke uitwerking heeft. Zo helpt het speelveld om vervolgstappen in kaart te brengen en stakeholders te identificeren.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan gerust contact op met Maaike of Anne.
