In gesprek met Maarten Bremer, lid College van Bestuur ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten

Leadership Talents deelt graag de ervaringen en inzichten van haar klanten. Dit keer gingen we in gesprek met Maarten Bremer, lid College van Bestuur ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten.

Wat is op dit moment binnen ArtEZ de grootste uitdaging voor jou als lid CvB?
Die valt uiteraard niet los te zien van wat er in de wereld om ons heen momenteel gebeurt. In samenwerking met de directeuren binnen de Hogeschool richten we ons concreet op wat de impact is van de huidige crisis op het onderwijs. De grootste vraag betreft het online onderwijs. Ik ben daar een groot voorstander van voor kennisoverdracht sommige werkvormen, maar hoger onderwijs vraagt om substantieel fysiek onderwijs. Niet alleen ons kunstonderwijs, waarbij het voor zichzelf spreekt dat je dansen, samen spelen in een band of het maken van keramiek of hout vraagt om werkplaatsen en fysieke aanwezigheid. Maar laten we niet vergeten dat al het onderwijs die fysieke aanwezigheid nodig heeft: studenten ontwikkelen zich niet persoonlijk en als onderdeel van een groep als ze vooral individueel achter een scherm zitten. Deze groep moet de komende jaren ons uit de economische crisis halen, de klimaatproblemen oplossen en onze welvaart en welzijn borgen. Laten we dan in hen investeren met goed onderwijs, en dat is meer dan een tijdslot van 11 tot 3 uur…

Daarbij realiseren we ons dat ook de kunst en cultuur sector enorm onder druk staat. En we vragen ons dan ook goed af waar we voor gaan opleiden. Dat doen we omdat we weten dat de behoefte aan kunst en cultuur altijd zal blijven. Maar op welke wijze en of dat vraagt om nieuwe competenties voor onze studenten meegeven is nog onduidelijk.

Van welke ontwikkeling binnen jouw werkzaamheden word jij momenteel het meest enthousiast?
De totstandkoming van het online onderwijs in de afgelopen 8-9 weken is zeer inspirerend. We zijn erg veel te weten gekomen over alle mogelijkheden en wat wel of niet werkt tot nu toe. Van het enthousiasme en de flexibiliteit waarmee iedereen daarin is gedoken word ik heel erg enthousiast. Deze noodhulp heeft een zware wissel op iedereen getrokken, en nu moeten we beginnen aan de wederopbouw. Dat vraagt veel van onze docenten en studenten.

Inspiratie vinden is in deze sector natuurlijk heel belangrijk, hoe lukt dat in de huidige omstandigheden?
Dat lukt via diverse kanalen. Enerzijds via de samenwerking met allerlei collega’s binnen de Hogeschool. Er ontstaan erg veel nieuwe ideeën en concepten die veel potentie bieden voor de toekomst. Men probeert echt hun werkzaamheden te vernieuwen in deze tijd.

Anderzijds haal ik veel inspiratie van buiten ons domein. Heel veel is immers elders al bedacht of toegepast in andere contexten. Ik vind het een uitdaging om te onderzoeken in hoeverre we dat vervolgens in onze eigen context kunnen toepassen.

Zie jij opleidingen/richtingen met weinig of geen door de crisis veroorzaakte studieachterstanden, welke succesfactoren herken je daar?
Ja, ik zie grote verschillen binnen de Hogeschool. Binnen het crisismanagementteam noemen we dat het ‘idee van de verschillende stroomsnelheden’. De ene opleiding wil alles afmaken voor de start van het volgende studiejaar in september. Onze opleiding Cross Media Design bijvoorbeeld maakt veel gebruik van online onderwijs. Dat kan omdat ze veel minder afhankelijk zijn van praktijkruimtes, fysiek contact of aanwezigheid, of materialen. Hoe anders is dat voor onze opleiding Fashion Design. Zij maken gebruik van naaiateliers, hebben dus fysieke aanwezigheid nodig en willen graag voorstellingen of shows geven om hun opleidingsdoelen te behalen. Zij ondervinden veel meer problemen met de 1,5-meter samenleving en maatregelen.

Een van de belangrijke processen tijdens een opleiding is identificatie. Zijn docenten op afstand nog wel te adopteren voor jongeren als rolmodel?
Ja, dat is een lastige vraag want we vinden het erg belangrijk dat docenten in contact zijn met studenten. Dat geldt ook voor studenten onderling, tussen d ejaren. Dat zorgt allemaal dat je je kunt identificeren met die groep van ‘vakgenoten’ waar je bij gaat horen. Dat is ene belangrijke functie van onderwijs en daarvoor moet je elkaar ontmoeten.

We realiseren ons dat de ouderejaars veel docenten al hebben gezien binnen hun onderwijs. De nieuwe eerstejaars studenten die straks in september starten kennen nog niemand. En hier kom je weer op de ruimte die we als onderwijs krijgen om onze studenten elkaar fysiek te laten ontmoeten: dat is cruciaal

Wanneer ga je op een werkdag met meer energie naar huis dan dat je kwam?
Ik krijg veel energie van de samenwerking met collega’s. Zij komen met nieuwe ideeën en scenario’s, dat is inspirerend. Het is een uitdaging om die gesprekken te blijven voeren in alle drukte. Dat geldt ook voor het bijwonen van lessen wat ik normaal gesproken erg graag doe. Dat geeft me energie om studenten aan het werk te zien met dat waar zij energie van krijgen. Dat mis ik in deze digitale periode dan ook echt. Wat dat betreft is een hele dag achter de laptop ook een valkuil, dat kost me veel energie. Ik probeer dan ook goed op te letten dat ik voldoende beweeg en gezond eet, zeker nu.

Hoe gaat het ‘nieuwe werken’ in de creatieve sector er straks uit zien volgens jou?
Dat is een lastige vraag. De vraag is natuurlijk of we weer terug gaan naar wat ‘normaal’ was? Want stel je bijvoorbeeld voor dat grote evenementen met publiek een heel jaar niet mogen plaatsvinden, wat betekent dat voor musici en podia? Vindt er een grote kaalslag plaats in de sector? Zijn er ook nieuwe verdienmodellen mogelijk? Ik vind dat wij een verantwoordelijkheid hebben om mee te helpen nieuwe vormen te zoeken en te experimenteren binnen onderwijs wat ‘nieuwe werkvormen’ in ons domein kunnen worden.

Kijkend naar de nabije toekomst, wat zou jouw meest relevante advies zijn richting collega’s binnen het HBO?
Laten we ons samen sterk maken voor de positie van ons hoger onderwijs voor de toekomst van ons land, en de fysieke ruimte krijgen om dat goed vorm te geven.