"De nieuwe Omgevingswet vraagt om een andere mindset"

Expert Joost Huizing werkt namens Public Talents als planoloog bij de gemeente Assen. Daar helpt hij het team om zich voor te bereiden op de nieuwe Omgevingswet en hoe ze om kunnen gaan met alle nieuwe uitdagingen die daarbij komen kijken. Zijn visie op de veranderingen? Er is een nieuwe mindset nodig binnen de Nederlandse gemeenten om de nieuwe Omgevingswet te laten slagen. Joost vertelt:

De Omgevingswet in het kort
De Omgevingswet integreert de nu nog 26 losse wetten en honderden regels op het gebied van de fysieke leefomgeving in één wet. Zodra een inwoner bijvoorbeeld een vergunning wil aanvragen voor de bouw van een huis moet nu nog door een woud aan wetten en regels gelaveerd worden. Dat gaat niet altijd vanzelf: na het ontvangen van de vergunning blijkt ineens dat er ook een vergunning voor het kappen van de bomen had moeten zijn. Of er is een verrassing vanuit de natuurwetgeving waardoor het project steeds maar weer verlengd wordt.

Het doel: Overzichtelijkheid en snelheid
De Omgevingswet moet dit gehele traject overzichtelijker maken. Een grote opschoonactie van wetten en regels met als belangrijk einddoel: binnen 8 weken het volledige traject van de aanvraag en verlening van een vergunning kunnen doorlopen. In januari 2021 moet hiervoor de Omgevingswet van kracht zijn, al horen we in de zomer van 2020 of dit ook daadwerkelijk haalbaar is. Er zitten namelijk nogal wat haken en ogen aan.

De uitdagingen van de nieuwe Omgevingswet
Allereerst is het veel. Heel veel. Waar begin je, wat laat je nog even liggen? Bij mijn huidige opdracht in Assen help ik het team met welke stappen zij uit moeten zetten de komende jaren en wat hierin een handige werkwijze is. Hun nieuwe omgevingsplan moet uiterlijk 2029 opgeleverd worden, al gaan we er met z’n allen voor om dit eerder klaar te hebben.

De tweede flinke uitdaging is dat de gemeente de randvoorwaarden en tools op orde moeten krijgen. Andere afdelingen en betrokken partijen moeten meewerken en de ICT moet op orde zijn om alles te kunnen verwerken. Geen kleine projecten kan ik zeggen.

Tot slot zit je met de mindset: veel ambtenaren zijn van school af aan gewend op een bepaalde manier te werken en bepaalde wetten te volgen. Het zal tijd kosten voordat iedereen de nieuwe werkwijze omarmd en eigen maakt. Maar ik ben ervan overtuigd dat de nieuwe mindset het werk wel veel leuker kan maken.

We gaan voor de lange termijn
Het doorvoeren van de nieuwe Omgevingswet zal voor de gemeenten de komende tijd vooral moeilijker worden. Je kan het zien als dat de winkel openblijft tijdens een volledige verbouwing. Tot 2029 heeft de gemeente namelijk nog te maken met oude bestemmingsplannen en tegelijk komen daar die nieuwe en complexe vraagstukken om de hoek kijken. Ik verwacht dan ook dat het de komende paar jaar nog met vallen en opstaan zal gaan en daardoor nog niet direct veel tijdswinst oplevert. Veel partijen zijn daarnaast nog afwachtend. Maar, doordat een aantal koplopers zich er vol in storten en vooral de kansen zien kunnen anderen hier van leren en creëer je een vliegwieleffect. Voor nu zullen we dus nog even de overlast van de ‘verbouwing’ moeten accepteren. Ondertussen ben ik in ieder geval erg blij dat de gemeente Assen niet afwacht en de handschoen heeft opgepakt.

Meer weten over Joost Huizing? We stelden hem eerder al vijf vragen.