Innovatie in onderwijs: wie moet er écht meedenken, meepraten én meebeslissen?

We liepen het statige notariskantoor uit, Willemijn Dupuis (oprichter KinderrechtenNu) en ik, en keken elkaar trots aan; met de ondertekening van de akte van oprichting was het Nederlands Genootschap Kinderburgermeesters (NGKb) een feit.

De stichting is opgericht om gemeenten te stimuleren een kinderburgemeester en een kindergemeenteraad aan te stellen. En dat is zeker niet alleen om kinderen lintjes te laten doorknippen. Een kindergemeenteraad is bedoeld om kinderen te laten meedenken, meepraten en meebeslissen over hoe hun leefomgeving eruit moet zien. De landelijke dag van Kinderburgermeesters laat zien dat kinderen goed naar elkaar kunnen luisteren, een eigen mening vormen en samen tot beslissingen en actieplannen kunnen komen. Telkens wanneer ik mij begeef in een omgeving waarin kinderen participeren of actief zijn, zoals op een evenement als De dag van de Kinderburgermeester, raak ik onder de indruk van hoe helder kinderen kunnen aangeven wat zij nodig hebben van ons, volwassenen, om gezond, veilig en kansrijk op te kunnen groeien.

Participatie is een recht dat is vastgelegd in het Internationaal Verdrag voor de Rechten van een Kind (Artikel 12) (1989).

Hoewel Nederland dit verdrag al meer dan 25 jaar geleden (in 1995) heeft geratificeerd, mag jeugdparticipatie heden ten dage mijns inziens wel een extra impuls krijgen. Ook in het onderwijs.

Dankzij mijn verschillende opdrachten heb ik de afgelopen jaren verscheidene beleidsdocumenten bestudeerd. Daarbij valt het mij op dat de onderwijsinstellingen hun speerpunten beschrijven in generieke termen als:

De student centraal. Maatwerk. Gepersonaliseerd leren. Diversiteit. Inclusie.

Ik vraag mij steeds af in hoeverre studenten actief betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van de visie, missie en strategische agenda van een onderwijsinstelling. Daarnaast zie ik dat de doorvertaling naar nieuw onderwijs lastig is voor lijnmanagement en docenten. Maar ligt de oplossing niet binnen handbereik, bij degenen voor wie het onderwijs bedoeld is? Worden studenten bewust en serieus betrokken bij de totstandkoming van onderwijsinnovatie? Worden zij gestimuleerd om initiatieven te nemen of anderszins een eigen inbreng te hebben in dit proces? Maken zij deel uit van het veranderproces? Weten wij dat voor jongeren aandacht voor vaardigheden en mentale gezondheid belangrijk is?

Mijn huidige opdrachtgever kent omstreeks 17.000 studenten. Welk beeld hebben deze studenten eigenlijk van aantrekkelijk, toekomstbestendig en kwalitatief hoogwaardig mbo-onderwijs? Ik wil met mijn collega’s op zoek gaan naar hun stem, en hun inbreng serieus nemen bij de doorontwikkeling van het onderwijs. Het onderwijs is immers van hen. Studenten hebben het recht om hun mening te geven als ‘ inwoners ‘ van de mini-stad die een onderwijsinstelling is. Laten wij hen die ruimte geven en hen stimuleren om te participeren: zij zijn daartoe uitstekend in staat….