Vakantie-mijmeringen: verschil in toerusting KLM-captain en een onderwijs-professional

Tijdens de vakantie neem ik altijd de tijd om te filosoferen over mijn werk en vooral wat ik kan leren van andere culturen en van andere professies. Zo kwam ik op een ongewone vergelijking van twee totaal verschillende werelden, echter met meer overeenkomsten dan ik dacht: de wereld van een KLM captain en die van een onderwijsexpert.

Benadering van een expert

Ik ben vooral geïnteresseerd in hoe deze experts toegerust worden om competent hun nieuwe werk te doen. Een KLM-captain (4 strepen) die op een nieuw toestel gaat vliegen, moet eerst een opleiding doen om dit nieuwe toestel te leren kennen. Tijdens de routetraining gaat deze voormalige captain mee als first officer (3 strepen) met dus minder verantwoordelijkheden en leertijd. Later in het traject kan deze opgeleide en geslaagde first officer weer de functie van competent captain uitoefenen alleen dan op het nieuwe toestel. Beide functionarissen hebben ieder op zijn/haar manier behoorlijke verantwoordelijkheden jegens de mensen die hen worden toevertrouwd. Toch kan ik niet anders constateren dat er een wezenlijk verschil is tussen de benadering van de experts in de lucht en de experts in het onderwijs. Zeker als het gaat om de voorbereiding van een nieuwe interim opdracht.

Regeling kwaliteitsafspraken mbo 2019-2022

De expert in het onderwijs krijgt de ene verandering na de andere over zich heen. Meestal wordt ervan uitgegaan dat wat er aan vernieuwing gevraagd wordt ook meteen toegepast kan worden. Neem de “Regeling kwaliteitsafspraken mbo 2019-2022”. De minister kan jaarlijks een aanvulling op de bekostiging verstrekken voor activiteiten die gericht zijn de kwaliteit van het onderwijs van de instelling te verhogen. De aanvulling bestaat uit een investeringsbudget en een resultaatafhankelijk budget. Een derde deel van het investeringsbudget wordt aan een instelling verstrekt voor de landelijke speerpunten: Jongeren in kwetsbare posities, Gelijke kansen en Opleiden voor de arbeidsmarkt van de toekomst.

"Vliegen" zonder opleiding

Voor MBO-instellingen is een beoordelingskader met criteria opgesteld waaraan de instelling dient te voldoen om in aanmerking te kunnen komen voor de aanvulling. Voor instellingen en dus voor de professionele teams betekent dit: “hoe gaan wij deze kwaliteitsafspraken met de geldende criteria strategisch, tactisch en operationeel vorm en inhoud geven”? De onderwijsexpert is gewoon aan het “vliegen”, en kan niet even naar een lagere verantwoordelijkheid om opgeleid te worden om ook weer deze vernieuwing volgens de geldende criteria vorm en inhoud te geven. De teamleider krijgt targets opgelegd om ook te voldoen aan de geldende criteria en kan ook niet even naar een lagere verantwoordelijkheid.

Het zal de komende jaren een mooie uitdaging worden om teams met hun leidinggevenden wel opgeleid en competent te krijgen, zodat ook zij kunnen vliegen en toegerust zijn om de aan hen toevertrouwde interim opdrachten te kunnen vervullen. Het zou winst zijn als ook zij even naar een lagere verantwoordelijkheid kunnen gaan en tijdelijk niet de eindverantwoordelijkheid hebben, zodat de ontwikkeling die noodzakelijk is ook gefaciliteerd is.