De meest gelezen blog ooit (met deze titel)

Tijdens eindeloze autoritten door de bergen deze zomer, luisterde ik samen met mijn vriend verschillende podcasts. Een leuke manier om je te verdiepen in uiteenlopende thema’s. Van Europese politiek tot de kledingindustrie. Dit leidde vaak tot interessante gesprekken of kritische discussies. Vanuit ons eigen vakgebied luisterden we beiden met een ander perspectief en kwamen we tot verschillende inzichten. Genoeg gespreksstof dus!

De luisterversie van ‘Het bestverkochte boek ooit (met deze titel)’ van Sanne Blauw was één van de podcasts die veel indruk op ons maakte. En niet alleen op ons! Hoogleraar Wetenschapscommunicatie Ionica Smeets omschrijft het boek als: ‘Onmisbaar voor wie wel eens cijfers tegenkomt - voor iedereen dus,’. In het boek wordt op aantrekkelijke wijze uiteengezet op welke manier cijfers bepalen hoe ons leven en onze maatschappij eruit zien. Razend interessant in een tijd waar je niet meer om Big Data heen kunt.

“Meten is weten?” 
Wat voor mij het grootste inzicht was, is dat cijfers niet objectief zijn. In het boek wordt omschreven dat meten mensenwerk is en dat cijfers dus niet waardevrij zijn. De schrijfster illustreert dit met tal van voorbeelden van omstreden en gemanipuleerde onderzoeken. Denk aan onderzoek naar verschillen tussen bevolkingsgroepen, klimaatverandering en de invloed van de lobby van de tabaksindustrie op allerlei bevindingen.

Reflectie na ieder hoofdstuk was onvermijdelijk. In gesprek werd ik uitgedaagd om verbindingen te leggen met het onderwijskundige vakgebied en na te denken over wat dit voor mijn rol als Onderwijskundig expert betekent. Zo ben ik mij ervan bewust hoe complex het is om sociale wetenschap in cijfers te vatten. Complexe constructen als ‘intelligentie’ en ‘persoonlijke ontwikkeling’ kun je vanuit verschillende invalshoeken bekijken en vragen dan ook om nuances. Toch maken we in ons vakgebied allerlei belangrijke beslissingen op basis van cijfers. Het is daarom belangrijk om vragen te stellen en om een kritische en onderzoekende houding aan te nemen. Alleen zo kun je cijfers in perspectief plaatsen en onmisbare nuances aanbrengen. Als Onderwijskundig expert is dat dan ook een verantwoordelijkheid die je hebt, waardoor je van meerwaarde bent voor je opdrachtgevers.

Cijfers op waarde schatten
Ruwe data zijn gekleurd. De onderzoeksvraag die je stelt om data te verzamelen beïnvloedt jouw bevindingen. Hoe zorgvuldig je ook te werk gaat. Dit geldt voor het interpreteren van toetsresultaten en onderzoeksuitkomsten, maar ook voor het analyseren van een probleem of leervraag. Toch zie ik de toename aan Big Data als verrijking van ons vakgebied. Zo kan data een rijke bron aan informatie zijn voor het doen van analyses, het bepalen van volgende stappen, of het kiezen van passende leeroplossingen.

Door dit boek te beluisteren ben ik nóg nieuwsgieriger geworden naar data. Hoe is de data verzameld? Waaruit is een cijfer opgebouwd? Wie zijn hierbij betrokken geweest? En wie heeft belangen bij bepaalde cijfers? Zolang wij onszelf kritische vragen blijven stellen en bewust zijn van de manier waarop cijfers ons leiden, verleiden en misleiden, kunnen we cijfers meer op waarde schatten. Cijfers zijn meer dan getallen alleen. En een beetje ‘ontcijferen’ als Onderwijskundige kan geen kwaad in tijden van Big Data!

Nieuwsgierig geworden? Het boek is te beluisteren via het podcastkanaal van 'De Correspondent'.